Van werkloosheidsuitkering naar werkonderbrekingspremie

Natuurlijk is burn-out nooit fake. Het gevoel dat je opgebrand bent is van jou, niet van een ander, de uitputtingsreactie van je lichaam en geest als gevolg van een jarenlange blootstelling aan stress behoort jou toe, niet je omstaanders. Idem voor de zoektocht naar meer evenwicht tussen werk en privé, volledig van jezelf. Alleen jij ervaart het gevoel dat je overkomt, de anderen staan erbij en ze kijken er eventueel naar, maar vooral, ze zijn ook zelf bezig met hun hindernissenparcours naar een evenwichtig (of misschien aangenaam?) leven. Maar wat heeft dat met de werkloosheidsuitkering te maken?

Wat als we er nu eens van uit zouden gaan dat ontslag nemen in eerste instantie betekent dat je niet meer wil werken voor je huidige werkgever of dat je geen energie meer kan/wil opbrengen voor de job die je momenteel uitoefent, meer niet. Wat gebeurt er dan? Stel dat we hier verder geen morele oordelen meer aan verbinden. Het is wat het is…

Stel, gewoon hypothetisch, dat we daarom ook de werkloosheidsuitkering mogelijk maken voor mensen die zelf ontslag nemen en het eerder beschouwen als een werkonderbrekingspremie. Waaraan kunnen we ons dan verwachten?

Misschien zal je als werkgever hier niet wakker van liggen omdat je er nu al vanuit gaat dat werknemers die zich niet gelukkig voelen in jouw organisatie inderdaad beter kunnen vertrekken. Een enkeling heeft misschien al in samenspraak met de werknemer, de betrokkene ontslag gegeven, zodat die beroep kan doen op een uitkering. Misschien schrikt de gedachte dat je werknemers onverwacht en snel ontslag zullen kunnen nemen, je af. En ga je, wanneer de angst en woede gezakt zijn, op zoek naar alternatieven om de job of het statuut dat je aanbiedt, aantrekkelijker te maken.

Misschien zal je als werknemer makkelijker ontslag nemen als je je werk, het statuut waarin je werkt of je werkomgeving beu bent. Je zal niet meer stiekem een andere job zoeken en wachten tot je die gevonden hebt om er uitgeblust aan te beginnen. Je zal je eisen en verlangens op een andere manier kenbaar maken. Misschien wacht je niet meer tot je geest en lichaam kortsluiting geven zodat je niet noodgedwongen minstens een half jaar in ziekteverlof terechtkomt. Je zal misschien niet meer wachten op dit soort ziekteverlof om na te denken wat er belangrijk is in je leven en om je leven over een andere boeg te gooien.

Er zal misschien nog wat gebeuren: het aantal mensen in ziekteverlof wegens burn-out zal dalen. Minder mensen zullen het zover laten komen. Je zal je niet meer eerst ziek moeten werken en melden om nadien weer uit dat dal te kruipen. Je zal onmiddellijk je energie kunnen investeren in het zoeken naar een nieuwe zinvolle baan. En tussendoor ook wat genieten van de ruimte tussen twee jobs. Misschien zal je dat niet doen, maar je krijgt er de mogelijkheid toe en die ruimte geeft soms al een vrijer gevoel.

Burn-out is een maatschappelijk aanvaard antwoord om je omgeving duidelijk te maken dat je druk ervaart en dat je die niet meer aankan. Ik laat in het midden of het werkdruk is of een verlangen naar een andere levensstijl. Kern van de zaak is dat de je op dat moment al enige tijd in gevecht bent met de signalen ervan, tot je kortsluiting krijgt.

Niet iedereen wil zich jaar in jaar uit vastklampen aan het vijfdaagse werk- en schoolritme waarrond de ‘vrije tijd’ gebreid moet worden. Maar dit is niet gelijk te stellen met ‘niet willen werken of zich niet willen inzetten voor anderen’. Vraag is waarom we het zo normaal vinden dat we onze tijd hebben afgeven aan een ‘werkgever’ en de tijd die we daardoor vrij krijgen, als ‘vrije tijd’ beschouwen. Is het niet zo dat die tijd van onszelf is en dat het aan onszelf is om te beslissen hoeveel we hiervan uitbesteden om opdrachten uit te voeren waartegenover een uitbetaling in geld staat? Veel freelancers hebben de daad bij het woord gevoerd, ze nemen enkel opdrachten en een deadline aan, hoe ze de tijd daartussen invullen, daarover beslissen ze zelf…

Het is ook niet zo’n nieuw fenomeen, ‘het zich uitgeblust voelen’ of ‘het iets anders willen in het leven’ en het is ook niet leeftijdsgebonden. Kijk maar naar de midlife crisis of de pubertijd, begrippen die zijn uitgevonden om zogenaamd afwijkend gedrag maatschappelijk te kaderen. Het is echter niet vreemd dat mensen, van welke leeftijd ook, zich de vraag stellen waarom de wijze waarop ze hun tijd invullen door maatschappelijke verwachtingen bepaald wordt. Zich die vraag stellen is geen afwijkend gedrag. Het is een gewone vraag waarop geen pasklaar antwoord te vinden is, waarmee geëxperimenteerd kan worden, alleen zo kom je het antwoord te weten. Een antwoord dat kan variëren doorheen de tijd, wanneer de vraag zich opnieuw aan je opdringt. Niks schandelijks aan. Mij lijkt het eenvoudiger om die gedachte te aanvaarden en ondersteunen in plaats van ertegen te vechten.