Milieu en migratie, meer dan een alliteratie

Milieu en migratie lijken verwikkeld in een strijd om de eerste plaats in de verkiezingswedloop van mei 2019. Na een iets te vroege demarrage van het migratiedoemdenken, dat gebruik wilde maken van de heisa rond het VN-Migratiepact in december 2018, reed het milieudoemdenken dankzij de spijbeltrein zonder enige moeite zijn rivaal van de weg. Maar de teerlingen worden pas in mei 2019 geworpen, nog tijd genoeg om er een spannende race van te maken.

Een race die er geen hoeft te zijn. Want ze hebben met elkaar te maken. Meer nog, of we het willen of niet, we zijn allemaal met beide thema’s verbonden. Erger nog, die thema’s verbinden ons allemaal aan elkaar. Wereldwijd zijn er tal van voorbeelden van mensen, dieren en flora die de gevolgen dragen van een van de belangrijkste exportproducten van het westen: onze honger naar comfort, luxe, kortweg een materieel goed leven. Deze honger beheerst ons al eeuwen, we zullen er niet zomaar van afkomen. Ze verzadigd zien is alvast geen oplossing, het is al voldoende gebleken dat dat niet helpt.

Gelukkig gaat het er bij ons nog niet zo slecht aan toe als in bijvoorbeeld Mongolië, een land dat ik associeer met prachtig natuurschoon en dat momenteel een opwarming van ongeveer 2° Celsius ervaart. De veranderende seizoenen in dat land hebben desastreuze gevolgen voor de landbouw, wat mensen naar de (hoofd)stad dwingt. De combinatie van onwetendheid, armoede en een gedwongen nieuwe levensstijl in Ulaanbaatar leidt tot een slechte luchtkwaliteit die met gewone waarnemingsapparatuur niet meer na te gaan is. En met ernstige gevolgen voor de gezondheid van de bevolking… De stijging van het aantal kinderen met astma in ons land, is vergeleken hiermee maar klein bier. Tenminste, zolang je zelf geen astma hebt.

Terug naar de verkiezingsstrijd, wat me daarin het meest verbaast, is dat milieu en migratie onafhankelijk van elkaar de bevolking in voor- en tegenstanders splijt. Nu ja, onafhankelijk, het lijkt alsof de aanhangers van het migratiedoemscenario tegen de aanhangers van het milieudoemscenario zijn en omgekeerd. De mensen die kwaad worden van pessimistische gedachten over het milieu, worden kwaad van optimisme tegenover migratie en omgekeerd. Politieke strijders (niet noodzakelijk politici, zij zijn ook maar pionnen in het schaakspel van lobbyisten) zijn er weer eens in geslaagd om breuklijnen tussen mensen extra in de verf te zetten, zodat groepen gevormd worden en zich tegen elkaar afzetten. Afhankelijk van je perspectief op de situatie, heet dat ‘polarisatie’ dan wel ‘politiek draagvlak (creëren)’.

Beide thema’s zijn echter onlosmakelijk verbonden via onze honger naar ‘een materieel goed leven’. Een honger waaraan een hele ketting van productie en dienstverlening vasthangt, die zorgt voor zowel milieuproblemen als migratie. Een honger die we via die productie- en dienstverleningsketen exporteren naar alle hoeken van de wereld. Kunnen we die keten niet gebruiken om zorg voor het milieu en voor elkaar door te geven?

Beste migratiedoemdenkers en milieudoemdenkers, is het een optie om samen rond de tafel te gaan zitten en jullie aandachtspunten en breuklijnen aan elkaar voor te leggen? Zouden jullie in staat zijn om een gezamenlijk voorstel uit te werken, waarin ieders bezorgdheid en streven aan bod komt? Als er plaats is, zit ik graag mee aan die tafel. Het doel is voor iedereen sowieso hetzelfde: een goed(e) (kwaliteit van) leven.